जानेवारीत कापसाचे भाव कसे राहतील..भाव वाढतील का ?
कापूस बाजारातील सद्यस्थिती आणि दर सध्या देशातील कापूस बाजारात काहीशी सुधारणा पाहायला मिळत असून सरासरी दर ७३०० ते ७९०० रुपयांच्या दरम्यान आहेत. महाराष्ट्रात काही ठिकाणी हे दर ७७०० ते ७९०० रुपयांपर्यंत पोहोचले असले, तरी इतर राज्यांत ते ७१०० ते ७६०० रुपयांच्या दरम्यान स्थिर आहेत. महत्त्वाचे म्हणजे, सरकारने मध्यम लांब धाग्यासाठी ७७१० रुपये आणि लांब धाग्यासाठी ८११० रुपये हमीभाव जाहीर केला आहे, मात्र सध्याचे बाजारभाव अजूनही हमीभावापेक्षा ५०० ते ८०० रुपयांनी कमी आहेत. वाढलेला उत्पादन खर्च आणि कमी झालेले उत्पादन यामुळे शेतकऱ्यांसाठी सध्याचे दर फारसे परवडणारे नाहीत.
सीसीआयची दमदार खरेदी आणि बाजाराला आधार यावर्षी कापूस बाजाराचे भवितव्य प्रामुख्याने सीसीआयच्या खरेदीवर अवलंबून आहे. सीसीआयने आतापर्यंत सुमारे ५० लाख गाठी कापसाची खरेदी केली असून, त्यातील सर्वाधिक वाटा तेलंगणा आणि महाराष्ट्राचा आहे. सध्या बाजारात येणाऱ्या एकूण कापसापैकी ६० ते ७० टक्के कापूस सीसीआय खरेदी करत असल्याने खुल्या बाजारात कापसाची उपलब्धता कमी झाली आहे. याचा सकारात्मक परिणाम म्हणून गेल्या २०-२५ दिवसांत कापसाच्या दरात ३०० ते ४०० रुपयांची सुधारणा दिसून आली आहे. सीसीआयची ही वेगवान खरेदी जानेवारी महिन्यातही बाजाराला मोठा आधार देण्याची शक्यता आहे.
केंद्र सरकारचे धोरण आणि आव्हाने कापूस बाजाराची पुढील दिशा केंद्र सरकारच्या आयात शुल्काबाबतच्या निर्णयावर अवलंबून आहे. कापड उद्योगांकडून कापूस आयात शुल्क कायमस्वरूपी काढून टाकण्याची मागणी होत आहे, जेणेकरून त्यांना आंतरराष्ट्रीय स्तरावर स्पर्धा करणे सोपे जाईल. जर सरकारने ३१ डिसेंबरनंतर शुल्कमुक्त आयातीला मुदतवाढ दिली, तर त्याचा देशांतर्गत बाजारावर काहीसा नकारात्मक परिणाम होऊ शकतो. मात्र, यंदा कापसाचे एकूण उत्पादन कमी असल्याने आणि सीसीआयची खरेदी सुरू असल्याने हा परिणाम दीर्घकाळ टिकणार नाही, असा अंदाज वर्तवण्यात येत आहे.
शेतकऱ्यांसाठी सल्ला आणि पुढील अंदाज जानेवारी महिन्यात कापूस बाजारात सकारात्मक बदल अपेक्षित असले तरी, शेतकऱ्यांनी सरकारच्या धोरणाकडे लक्ष ठेवणे गरजेचे आहे. सध्या ज्या शेतकऱ्यांना कापूस विकायचा आहे, त्यांच्यासाठी हमीभावाने सीसीआयला कापूस विकणे हा एक चांगला आणि सुरक्षित पर्याय ठरू शकतो. जानेवारी-फेब्रुवारी दरम्यान बाजारातील आवक कमी होत जाईल, ज्यामुळे दरात काहीशी स्थिरता किंवा सुधारणा होऊ शकते.